Starość

Co zmienia się w sytuacji życiowej i społecznej osoby w wieku podeszłym?

Przechodzi na emeryturę, traci współmałżonka (wdowieństwo), mieszka samotnie, czuje się osamotniona. Dotykają ją też konflikty rodzinne. Ta zmiana sytuacji życiowej nie musi wywołać zaburzeń psychicznych ale może im sprzyjać i ułatwiać ich powstanie. Przejście na emeryturę to ograniczenie kontaktów z ludźmi, ograniczenie kręgu znajomych. Dłuższe przebywanie w domu osób, które wcześniej część dnia spędzały poza domem powoduje narastanie konfliktów. Sytuacji nie poprawia fakt, że nasza kultura jest nastawiona na afirmację młodości.

Pogorszenie sytuacji materialnej często powoduje zachowania, które otoczenie traktuje jako chciwość. Pogorszenie sprawności psychofizycznej powoduje wycofywanie się z wielu form wcześniejszej aktywności, unikania rzeczy nowych, odwoływania się do przeszłości, do tego co sprawdzone i dobrze znane. Malejąca ilość sił życiowych powoduje zachowania, które spostrzegane są jako egocentryzm. Ludzie starsi są bowiem bardziej skupieni na sobie, mniej zainteresowani otoczeniem. Mając mniej sił życiowych muszą tak je rozłożyć aby przede wszystkim zaspokoić swoje najniezbędniejsze potrzeby.

Problemy z pamięcią przypisywane osobom starszym rzeczywiście mają miejsce, ale dotyczą przede wszystkim zapamiętywania nowych informacji, rośnie bowiem liczba powtórzeń niezbędnych do ich zapamiętania. Pojawiają się też trudności w przypominaniu sobie dat, zdarzeń, nazwisk. Niepokoi to zwykle zarówno osoby starsze jak i ich rodziny. Osoby starsze lepiej pamiętają wydarzenia sprzed lat, chociaż zdarzają się luki w pamięci i przeinaczenia. Zdarzają się one jednak i u ludzi młodych. Jeżeli zapytamy np. 5 osób (każdą oddzielnie), które były świadkami jakiegoś wydarzenia o jego przebieg, może okazać się, że każda z nich zapamiętała co innego.

Pamiętajmy, że starość jest naturalnym, nieodzownym elementem życia. Nie ma powodu do niepokoju, jeżeli osoba starsza jest w stanie samodzielnie zaspakajać swoje potrzeby. Robi zakupy, gotuje, sprząta, spotyka się ze znajomymi i krewnymi, kontynuuje zainteresowania, które wcześniej miała i samodzielnie trafia w dobrze znane miejsca.

Grażyna Greń
Psycholog, psychoterapeuta